Είτε είσαι γονιός, είτε όχι είναι σίγουρο ότι έχεις παρατηρήσει ότι η χρήση οθονών έχει αυξηθεί σημαντικά όχι μόνο από τους ενήλικες, αλλά και από τα παιδιά. Μάλιστα, παρά τις προτροπές των ειδικών στο να αποφεύγουμε την μακρόχρονη έκθεση των μικρών παιδιών στις ψηφιακές συσκευές, μοιάζει η ηλικία των χρηστών ολοένα να μικραίνει.
Η ανησυχία
Πολλοί γονείς χρησιμοποιούν τις δικές τους συσκευές (tablet, κινητό κτλ) σαν "baby sitter", τοποθετώντας τα μικρά παιδιά μπροστά σε αυτές για να τα απασχολήσουν, να τα ηρεμήσουν ή ακόμη και να τα βοηθήσουν να φάνε.
Από την άλλη πλευρά, η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει και τα θετικά της. Τα παιδιά εξοικειώνονται με τα νέα μέσα ταχύτατα και μάλιστα από μικρή ηλικία γνωρίζουν πολύ περισσότερα από ό,τι οι γονείς τους σε θέματα πληροφορικής. Και όπως σε όλα όσα έχουμε δει έως τώρα αυτό έχει τόσο θετικές, όσο και αρνητικές συνέπειες.
Η πρόσβαση στο internet, τα video games, ακόμη και τα social media προσφέρουν απεριόριστες δυνατότητες στα παιδιά να μάθουν, να ανακαλύψουν, να επικοινωνήσουν και να αποκτήσουν και να εξελίξουν νέες δεξιότητες. Τα αρνητικά δεν χρειάζεται να τα απαριθμήσουμε. Είναι μάλλον γνωστά. Και είναι παρόμοια με τις επιπτώσεις της υπερχρήσης στους ενήλικες.
Για αυτό και πολλές φορές έχουμε προτείνει να δοκιμάσει κανείς να αποσυνδεθεί μαζί με τα παιδιά. Δες εδώ το άρθρο για το πως να κάνεις Digital Detox με τα παιδιά.
Η λέξη κλειδί για άλλη μια φορά είναι η ισορροπία στην χρήση
Πιο συγκεκριμένα, ο χρόνος που περνούν τα παιδιά στις οθόνες αυξάνεται εις βάρος άλλων δραστηριοτήτων. Συχνά έρχεται να αντικαταστήσει τον πολύ ωφέλιμο και απαραίτητο χρόνο που θα περνούσαν τα παιδιά με δημιουργικό παιχνίδι και χειροτεχνίες.
Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι ο χρόνος αυτός καλύπτεται από το σχολείο, ιδιαίτερα στις μικρότερες τάξεις με το μάθημα των καλλιτεχνικών. Δυστυχώς όμως αυτό δεν αρκεί. Η δημιουργία είναι για ένα παιδί απαραίτητο εργαλείο για την ανάπτυξη του και την ωρίμανση του. Ειδικά εν μέσω πανδημίας πολλά παιδιά στερήθηκαν ακόμη και αυτόν τον χρόνο που προσφέρει το σχολείο για την εξάσκηση των δημιουργικών τους δεξιοτήτων.
Τα πιο βασικά οφέλη της χειροτεχνίας και της δημιουργίας στα παιδιά είναι:
- Εξάσκηση λεπτών κινήσεων και συντονισμός
Όταν ένα παιδί πιάνει το πινέλο, τον μαρκαδόρο ή την κηρομπογιά για να ζωγραφίσει, τότε εξασκείται στις κινήσεις που βοηθούν στο να συντονιστεί η όραση με την κίνηση του χεριού και δυναμώνει του μύες των χεριών και των δαχτύλων που βοηθούν στη γραφή.
- Εξάσκηση βασικών γνώσεων
Μέσα από τις χειροτεχνίες τα μικρότερα παιδιά μπορούν να μάθουν βασικές γνώσεις με δημιουργικό τρόπο. Αριθμοί, σχήματα, χρώματα, ανάγνωση/ γραφή κτλ.
- Ενθάρρυνση κριτικής σκέψης
Μέσα από τη δημιουργία τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν την κρίση τους, να βρίσκουν λύσεις και να σκέφτονται βήμα- βήμα πως π.χ. θα ολοκληρώσουν ένα project, τι χρώμα θα χρησιμοποιήσουν κάπου κτλ.
- Επιμονή και Υπομονή
Με την δημιουργική απασχόληση τα παιδιά μαθαίνουν ότι κάποια πράγματα χρειάζονται περισσότερες από μια φορές για να “βγουν” όπως θέλουμε ή χρειάζονται χρόνο για να ολοκληρωθούν (π.χ. περιμένω να στεγνώσει κάτι για να προχωρήσω.) Αυτό έρχεται σε αντίθεση με την άμεση ανταμοιβή που έχουν συνηθίσει με τα νέα μέσα (πατάω ένα κουμπί και έχω άμεσο αποτέλεσμα).
- Αυτοπεποίθηση
Όταν ένα παιδί ολοκληρώνει μια κατασκευή, τότε η αυτοπεποίθησή του ενισχύεται και ενθαρρύνεται να προσπαθήσει να φτιάξει και κάτι ακόμα.
- Μαθαίνουν δημιουργικό τρόπο σκέψης
Η δημιουργία μας μαθαίνει να σκεφτόμαστε δημιουργικά, να δοκιμάζουμε διαφορετικά υλικά ή τεχνικές και να αναπτύσσουμε τη φαντασία μας.
- Χωροταξική νοημοσύνη
Ιδιαίτερα για τα μικρότερα παιδιά η δημιουργία βοηθάει στην σημαντική δεξιότητα του “τι χωράει που”, κάτι που τα παιδιά στερούνται όταν συνηθίζουν στις διαστάσεις του ψηφιακού κόσμου.
- Έκφραση συναισθημάτων
Μέσα από την δημιουργία μικροί και μεγάλοι έχουμε την δυνατότητα να εκφράσουμε τα συναισθήματα μας. Ιδιαίτερα κάποια παιδιά που είναι πιο εσωστρεφή από τη φύση τους ή που δεν νιώθουν τόσο άνετα να εκφραστούν με λέξεις βρίσκουν τρόπο να επικοινωνήσουν μέσα από το χειροποίητο.
- Κοινωνικοποίηση
Μέσα από τις κατασκευές και τις χειροτεχνίες τα παιδιά βρίσκουν έναν κοινό τόπο για να επικοινωνήσουν με τους άλλους, μικρούς και μεγάλους και να εξασκηθούν στις κοινωνικές τους δεξιότητες. Η αγάπη για τη δημιουργία και τα θετικά συναισθήματα που μας προκαλεί, η απλή επικοινωνία του «δείξε μου τι έφτιαξες και περιέγραψέ μου το» μας φέρνουν όλους πιο κοντά.
Για τον δημιουργικό αυτόν χρόνο δεν χρειάζεται να ξοδευτούν πολλά χρήματα σε εξοπλισμό και εργαλεία. Αρκεί λίγη πλαστελίνη, χρώματα, χαρτιά, ψαλίδι, κόλλα, ή ανακυκλώσιμα υλικά, πράγματα που έχουν ήδη αγοραστεί για το σχολείο ή που υπάρχουν ήδη στο σπίτι.
Ας ενθαρρύνουμε, λοιπόν, τα παιδιά αντί να περνούν ατελείωτες ώρες με το τάμπλετ ή το κινητό τους, να περάσουν μέρος του χρόνου τους φτιάχνοντας κάτι χρηστικό, να ζωγραφίσουν ή ακόμη και να κατασκευάσουν έναν δικό τους κόσμο. Ιδέες για μια πρώτη έμπνευση υπάρχουν πολλές, όσες και οι ιδέες που μπορεί να φανταστεί και να σκαρφιστεί ένα παιδί από μόνο του.
Από εμάς ευχές για καλή δημιουργία!
(*) Γράφει από την ομάδα του Digital Detox Experience η Ελίνα Αντωνοπούλου.
