Fake news- Πως τα αποφεύγουμε;

fake news πως να τα αποφυγεις

Τα Fake news ή στα ελληνικά, οι Ψευδείς ειδήσεις, δημιουργούνται και αναπαράγονται. Οι ψευδείς ειδήσεις υπήρχαν πάντα, απλά τα τελευταία χρόνια έχει γίνει πιο έντονη η εμφάνισή τους, καθώς η online επικοινωνία είναι πιο εύκολη και συχνή.

Η δύναμη των social media

Οι θεωρίες συνωμοσίας πάντα «ταξίδευαν» από χώρα σε χώρα και πάντα ανθίζουν σε περιόδους κρίσης. Τον τελευταίο χρόνο τις είδαμε να εμφανίζονται συχνά με παραδείγματα όπως τους αρνητές των μασκών με τον covid-19 μέχρι το 5G.

Αυτό δείχνει τη μεγάλη δύναμη που έχει το Internet και συγκεκριμένα τα social media. Τα περισσότερα fake news ξεκινούν από τα social media και αναπαράγονται ταχύτατα. Μάλιστα, έχουν δημιουργηθεί και sites που διακωμωδούν την επικαιρότητα με τη δημιουργία fake news (π.χ. το Κουλούρι). 

Δεν είναι λίγες οι φορές που αρθρογράφοι και δημοσιογράφοι αναπαρήγαγαν τις ειδήσεις από τέτοιου τύπου sites χωρίς να ελέγξουν καν την εγκυρότητα των στοιχείων! Ενώ τα μεγαλύτερα κοινωνικά δίκτυα, το Facebook και το Twitter, ξεκίνησαν να «μπλοκάρουν» την προβολή ψευδών ειδήσεων με στόχο την προστασία των χρηστών τους.

Αυτή η πρωτοβουλία βέβαια έχει διαφορετικές όψεις, καθώς πως μια ιδιωτική εταιρία μπορεί να «ξεχωρίσει» ποιες ειδήσεις είναι ψεύτικες και ποιες αληθινές; Με ποιους κανόνες και περιορισμούς γίνεται ο εν λόγω διαχωρισμός; Συχνά, βλέπουμε ότι τα social media μπορούν να αποτελέσουν μοχλό πίεσης, ακόμα και να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό την κοινή γνώμη. Συνεπώς, είναι απαραίτητο να υπάρξει η σχετική νομοθεσία που θα συνδέεται με το «μπλοκάρισμα» συγκεκριμένων αναρτήσεων ή προφίλ με κανόνες που θα ορίζουν τη σωστή λειτουργία. Πολλές φορές, έχει παρατηρηθεί η συγκεκριμένη «επιλογή» των αναρτήσεων που απορρίπτονται να επηρεάζεται από το κυβερνητικό καθεστώς της κάθε χώρας ή από έναν αλγόριθμο που δεν λειτουργεί σωστά!

Τα fake news υπήρχαν πάντα, με διαφορετικές μορφές, όπως για παράδειγμα λειτουργούν οι «φήμες». Για αυτό όπως και τότε, είναι  απαραίτητο να προσέξουμε ποια είναι η δική μας ατομική και κοινωνική ευθύνη πίσω από την αναμετάδοσή τους.

Προστασία από τα fake news

Πώς μπορούμε να προστατευτούμε;

  • Να κάνουμε έναν γρήγορο έλεγχο στα νέα που ξεκινάμε να αναδημοσιεύσουμε. Πριν πατήσουμε το κουμπί «Κοινοποίηση» ας ψάξουμε για 1-2’ αν διασταυρώνεται η ίδια πληροφορία και από άλλα, αξιόπιστα sites και πηγές που εμπιστευόμαστε.
  • Να αναλύσουμε το κίνητρο πίσω από κάτι ακραίο που μπορεί να διαβάζουμε. Αναγράφεται ο συγγραφέας; Έχει πηγές για αυτό που γράφει; Τι σκοπιμότητα μπορεί να εξυπηρετεί;
  • Να διαβάσουμε πριν μοιραστούμε. Πολλές φορές δεν διαβάζουμε στην πραγματικότητα κάποιο άρθρο, βγάζουμε τα συμπεράσματά μας για αυτό από τον τίτλο. Το μοιραζόμαστε και η ψευδής είδηση ταξιδεύει μαζί με εμάς, χωρίς να την ξέρουμε καν.
  • Ας απενεργοποιήσουμε τις ειδοποιήσεις από ειδησεογραφικά sites. Δεν είναι απαραίτητο να ενημερωνόμαστε για ό,τι συμβαίνει, τη στιγμή που συμβαίνει και να μας αποσπά από ότι κάνουμε. Μπορούμε να ελέγχουμε εμείς όποτε θέλουμε τα νέα και να ενημερωνόμαστε από τις σελίδες που θέλουμε. Με αυτό τον τρόπο θα επιλέξουμε εμείς τα μέσα που θέλουμε να ενημερωνόμαστε και θα έχουμε περισσότερο χρόνο να επεξεργαστούμε ότι διαβάζουμε αντί να «βομβαρδιζόμαστε» από πληροφορίες.
  • Να προσπαθήσουμε μην διαβάζουμε ειδήσεις πριν τον ύπνο. Γενικότερα, τονίζουμε συχνά τη σημασία της αποσύνδεσης πριν τον ύπνο και τα οφέλη που αυτό μπορεί να έχει.  Ας προσπαθήσουμε να το τηρήσουμε και να μην διαβάζουμε νέα κάνοντας ατελείωτο scrolling πριν τον ύπνο. Εναλλακτικά, μπορούμε να διαβάσουμε κάποιο βιβλίο ή να χαλαρώσουμε χωρίς να ενημερωνόμαστε ταυτόχρονα.

Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να κρατήσουμε μια ισορροπία στην ανάγνωση νέων καθώς μπορεί να μας βοηθάει να ενημερωνόμαστε αλλά ταυτόχρονα όλες αυτές οι ειδήσεις που διαβάζουμε καθημερινά μας επηρεάζουν με διάφορους τρόπους, θετικούς ή αρνητικούς. Ενώ ειδικότερα, τα fake news μπορεί να επηρεάσουν τη σκέψη και τα συναισθήματα μας και τελικά να μην ισχύουν. Ας κρατήσουμε μια κριτική στάση σε ό,τι βλέπουμε και διαβάζουμε!

(*) Γράφει από την ομάδα του Digital Detox Experience η Βανέσα Ματσούκα

Ακολούθησε μας: